
Androgeny są to hormony płciowe o budowie sterydowej o działaniu maskulinizującym fizjologicznie występujące u meżczyzn, jak i w małych stężeniach u kobiet.
U mężczyzn androgeny produkowane są przez:
komórki Leydiga (śródmiąższowe) znajdujące się w męskich gonadach czyli jądrach
część siatkowatą kory nadnerczy
U kobiet androgeny wytwarzane są przez:
jajniki
część siatkowatą kory nadnerczy
Pierwotnym materiałem do syntezy androgenów jest cholesterol. Jest on wstępnie syntetyzowany z glukozy i kwasów tłuszczowych lub pobierany z dostarczanych drogą krwi cząsteczek lipoprotein LDL.
Produkcja androgenów pozostaje pod kontrolą hormonu tropowego wytwarzanego przez przedni płat przysadki mózgowej lutropiny (LH - hormon luteizujący). Między wydzielaniem lutropiny a androgenów zachodzi ujemne sprzężenie zwrotne. Z kolei wydzielanie lutropiny zależy od wydzielanego przez podwzgórze hormonu uwalniającego GnRH czyli gonadoliberyny.
Do androgenów wytwarzanych w jądrach należą:
testosteron
dihydrotestosteron (DHT)
androstendion
Do androgenów wytwarzanych w jajnikach należą:
dihydrotestosteron
androstendion
Do androgenów wytwarzanych w korze nadnerczy należą:
testosteron
dehydroepiandrosteron (DHEA)
Fizjologiczne działanie androgenów:
kształtowanie się męskich narządów płciowych w życiu płodowym
wykształcanie się wtórnych cech płciowych (budowa ciała, głos, typ owłosienia itp.)
wpływ na spermatogenezę
wpływ anaboliczny (zwiększenie masy mięśniowej itp.)
Nadmiar androgenów u kobiet powoduje szereg zaburzeń, między innymi wykształcanie się męskiej budowy ciała (maskulinizacja), męskiego typu owłosienia (wirylizacja), a także zaburzenia płodności, trądzik, łojotok, łysienie typu męskiego.