W lekcji wychowania fizycznego stosuje się różne metody nauczania zadań, gier i ćwiczeń ruchowych, które dotyczą przede wszystkim zadań dydaktycznych lekcji. W tym przypadku, będę opisywał lekcję kulturystyki w zajęciach na siłowni.
Wybór metody będzie zależał od:
- przede wszystkim zakładanych celów lekcji
- poziomu sprawności uczniów w danej klasie (musimy wziąć pod uwagę czy ten poziom jest podstawowy, średnio-zaawansowany, czy zaawansowany, jak np. w klasach sportowych)
- stanu umiejętności ruchowych
- stopnia trudności ćwiczenia (inny będzie przy wyciskaniu sztangi leżąc na ławce płaskiej - niski, a inny przy przysiadzie ze sztangą trzymaną z przodu na barkach - wysoki)
W metodyce wychowania fizycznego wyróżnia się 4 rodzaje metod nauczania:
1.Metoda syntetyczna (całości), która polega na nauczania określonego ćwiczenia ruchowego w całości, od początku w pełnej formie. Jest to podstawowa metoda nauczania jeżeli chodzi o gry i zabawy. Podczas lekcji kulturystyki nie sprawdzi się ona do końca, z tego powodu, iż poszczególne ćwiczenia są różnego stopnia trudności i nawet biorąc pod uwagę te najprostsze, jak (1) uginanie ramion ze sztangą, stojąc podchwytem, czy (2) wyciskanie sztangi w leżeniu na ławce płaskiej - nie da się ich nauczyć od razu, w całości. Spowodowałoby to w znacznej ilości przypadków złe nawyki ćwiczeniowe u uczniów, jak (przy ćwiczeniu nr 1) np. skrzywione plecy, bujanie całym tułowiem podczas unoszenia ciężaru, zbyt szybki tempo wykonywania powtórzeń, a przy ćwiczeniu nr 2: złe ułożenie ciała na ławce, odbijanie sztangi od klatki - co może skończyć się groźną kontuzją, wstrzymywanie oddechu czy „mostkowanie" (odrywanie bioder od ławki - przydatne jedynie dla osób trenujących zawodowo np. trójbój siłowy, ale nie dla uczniów, którzy trenują zupełnie pod innym kątem).
Według mnie metodę tą możemy używać na lekcji kulturystyki jedynie podczas rozgrzewki. Każdą lekcję (na siłowni) rozpoczynać od 2-4 serii każdego podstawowego ruchu na poziomie 50-60% ciężaru maksymalnego (danego ucznia) i na ok.5-8 powtórzeń. Mały ciężar pozbawia wymówki do utrwalania niedbałej techniki, ale z drugiej strony nie uczy jeszcze zaawansowanych nawyków ruchowych, dlatego metody syntetycznej na lekcji kulturystyki starajmy się unikać, ewentualnie stosujmy ją tylko podczas rozgrzewki.
2.Metoda analityczna (części) polega na nauczania poszczególnych elementów ćwiczenia ruchowego. Nauczanie rozpoczyna się od elementów prostych, łatwych. Po opanowaniu przez ćwiczących wyizolowanych elementów ruchu, należy przejść do bardziej złożonych, by w efekcie końcowym uczeń opanował dane ćwiczenie w całości. Stosując tą metodę musimy pamiętać, że poszczególne elementy nie stanowią ćwiczenia samego w sobie, że dopiero w połączeniu z innymi przyjmują zamkniętą i sensowną postać ruchową. Metodą tą posługujemy się zwykle przy nauczania trudnych ćwiczeń gimnastycznych, pewnych elementów gier sportowych, lekkiej atletyki, pływania, jazdy figurowej na lodzie, itd. Trudno uczyć tą metodą w zajęciach z kulturystyki, ponieważ praca z ciężarem w większości wypadków wyklucza naukę “stopniowo" - trzeba najczęściej poznać od razu wszystkie tajniki ćwiczenia. Co innego w lekkiej atletyce, gdzie np. przy rzucie oszczepem człowiek wykonuje szereg różnych czynności, prowadzących do celu, a których osobno można się uczyć - rozbieg, zatrzymanie, wybicie z bioder, wyrzut oszczepu, itp. Każdy element można na początku opanować pojedynczo, w kulturystyce to się nie sprawdza.
W przypadku lekcji kulturystyki - częścią edukacyjną lekcji mogłoby być doskonalenie teorii i praktyki wybranego ruchu, tzn. analizujemy możliwie najwięcej aspektów składających się na dany ruch. Po części wykładowej następuje część, w której nauczyciel odpowiada na pytania uczniów. Po takiej lekcji, uczeń ma np. 3 tygodnie na zaliczenie ćwiczenia. Zajęcia na siłowni z kulturystyki na pewno nie należą do najprostszych, dlatego niektóre ćwiczenia wymagają powtórzenia lekcji, a także trenowania elementów już w części rozgrzewkowej (-> metoda syntetyczna).
3.Metoda mieszana (syntetyczno - kompleksowa) polega w pierwszej fazie na nauczaniu częściami ćwiczenia ruchowego, a następnie w pełnej formie. Może ona polegać także na podziale uczniów na grupy (np. o niższej i wyższej sprawności fizycznej). Uczniowie mniej sprawni uczą się ćwiczenia za pomocą metody analitycznej, by przejść do pełnej formy ćwiczenia. Inaczej ujmując, wykonują na zajęciach ćwiczenia przysposabiające, ułatwiające późniejsze opanowanie podstawowych ruchów złożonych - fundamenty metodyki treningu uwzględniającego poznane ćwiczenia. Natomiast uczniowie sprawniejsi mogą uczyć się od początku w pełnej formie ćwiczenia (chodzi oczywiście o lekcję kulturystyki na siłowni).
4.Metoda kompleksowa polega na nauczaniu wyodrębnionych przez nauczyciela kompleksów ruchowych danego ćwiczenia ruchowego i jest połączeniem poprzednich metod,stosowanym często w celu korygowania błędów w wykonywanym ruchu - a błędów podczas zajęć z kulturystyki jest niestety bardzo dużo. Uczniowie często za szybko wykonują powtórzenia, przeliczają swoje umiejętności i zakładają za duże obciążenia, z którymi nie są w stanie wykonać choćby 1 powtórzenia, wygłupiają się na siłowni zagrażając sobie i innym uczniom, itd.
Metoda ta najbardziej nadaje się do nauczania ruchu w zajęciach z kulturystyki na siłowni. Początkowo nauczamy całościowo, aby następnie wyodrębnić złożone elementy i doskonalić je metodą częściową (metoda analityczna), a potem znowu powrócić do nauczania całościowego (metoda syntetyczna). Jeśli podczas jednostki lekcyjnej starca czasu, to powtarzamy część syntetyczną, ze szczególnym uwzględnieniem świeżo przerobionego tematu.
Literatura:
1. S.Strzyżewki "Teoria i metodyka wychowania fizycznego"
2. Metodyka wychowania fizycznego w reformowanej szkole pod redakcją Michała Bronikowskiego.
Chciałbym podziękować przede wszystkim Wodynowi i Fu za pomoc.
ocenaBDB hrhr

http://www.sfd.pl/TEST_spalacz_REDOX_EXTREME-t1165501-s45.html - redukcja 2018
http://www.sfd.pl/-t1090712-s450.html -> blog treningowy