Melatonina
Melatonina, czyli N-acetylo-5-hydroksytryptamina.
Melatonina jest hormonem szyszynki, niewielkiego gruczołu dokrewnego usytuowanego w samym środku mózgu. Melatonina została wyizolowana w 1958 roku w trakcie prowadzonych badań nad szyszynką.
Melatoninę można kupić w aptece równie łatwo, co witaminy. Sprzedawana jest w postaci tabletek bez recepty jako lek ułatwiający zasypianie w zaburzeniach rytmu dobowego u pacjentów niewidomych oraz w zaburzeniach snu związanych ze zmianą stref czasowych.
Jej niedobór może być przyczyną różnych chorób, ale okazuje się, że jej nadmiar też może nam zaszkodzić. Dlatego do stosowania suplementów z melatoniną powinniśmy podchodzić z ostrożnością.
Melatonina jest pochodną tryptofanu. Jej zadaniem jest koordynowanie pracy zegara biologicznego. Reguluje ona u ssaków rytm dobowy, w tym snu i czuwania.
W ciągu dnia wydzielanie melatoniny jest bardzo niskie. Wzrost jej stężenia następuje w godzinach wieczornych, okres szczytowego wydzielania melatoniny przypada pomiędzy 23 a 3 nad ranem.
Gdy melatonina osiągnie odpowiednio wysoki poziom, robimy się senni.
Melatonina może być wytwarzana nie tylko w szyszynce, ale również w szpiku kostnym, jelitach oraz oczach. Produkcję melatoniny hamuje światło słoneczne.
Melatonina jest również przeciwutleniaczem, czyli substancją niszczącą wolne rodniki.
W wielu badaniach dowiedziono, że osoby z niskim stężeniem melatoniny częściej zapadają na raka piersi, prostaty i okrężnicy.
Melatonina a zaburzenia snu
U osób posiadających zaburzenia snu wydzielanie melatoniny jest najczęściej niższe niż u ich rówieśników nie posiadających takich problemów.
Opublikowano wiele prac, w których wykazano skuteczność terapeutyczną melatoniny u osób z zaburzeniami snu.
Wykazano, że melatonina ułatwia zasypianie, zmniejsza liczbę przebudzeń w nocy, bądź pomaga w ponownym zasypianiu i poprawia jakość snu.
Melatoninę warto zastosować w odniesieniu do osób, które mają przesunięte fazy sen-czuwanie. Przyjęcie melatoniny sprawia, że człowiek może zasnąć około trzy godziny wcześniej. Dawkę melatoniny ustala się indywidualnie dla każdego pacjenta. Zazwyczaj powinno się przyjmować od 1 do 3 mg melatoniny, ale czasem istnieje konieczność zażycia nawet 5 mg.
Melatonina posiada przewagę nad lekami nasennymi, gdyż nie pozbawia nas fazy REM i nie powoduje skutków ubocznych następnego ranka.
Melatonina to ogólnie środek bardzo dobrze tolerowany.
Jednakże podawanie sztucznie wyizolowanych hormonów z zewnątrz, zawsze wywiera jakiś wpływ na nasz organizm i układ hormonalny.
Z pewnością nie należy stosować melatoniny jakoś stałego środka wspomagającego sen.
Zawsze powinniśmy szukać przyczyny aktualnego stanu rzeczy i próbować go rozwiązać.
Większość z nas nie potrzebuje syntetycznej melatoniny, by dobrze spać.
Wystarczy, że zadbamy o to, by organizm mógł ją spokojnie produkować, a temu sprzyjają takie czynniki, jak:
Ciemność w sypialni
Należy ograniczać przebywanie w jasno oświetlonych pomieszczeniach w godzinach wieczornych. Na co najmniej godzinę przed snem powinniśmy unikać jasno „świecących” ekranów – telewizor, telefon, tablet. Lepszym rozwiązaniem będzie czytanie książki przed snem niż wpatrywanie się w ekran emitujący światło niebieskie. W sypialni powinno być możliwie ciemno, zadbajmy o rolety lub zasłony, wyłączmy wszelkie urządzenia, którą mogą emitować choćby niewielkie ilości światła (diody).
Warto również przed snem przewietrzyć dobrze sypialnię. W sypialni nie powinno być również zbyt ciepło.
Aktywność fizyczna
Zadbaj o regularną aktywność fizyczną. Regularne ćwiczenia wpływają na lepszy stan zdrowia i lepsze samopoczucie.
Jeśli większość dnia spędzaj przy biurku, w samochodzie lub przed telewizorem, koniecznie wyjdź chociaż na krótki spacer.
Pamiętaj jednak by w godzinach wieczornych nie wykonywać bardzo intensywnych
treningów. Mogą ona spowodować reakcję organizmy odwrotną niż pożądana.
Po ciężkim treningu wykonanym o później godzinie, możesz czuć się mocno pobudzony i mieć problemy z zaśnięciem.
Dieta – niewielkie ilości melatoniny znajdziemy w takich produktach jak cebula, wiśnie, banany, kukurydza, ryż, owies, mięta, tymianek, szałwia, werbena cytrynowa oraz czerwone wino. Warto umieścić te produkty w swoim menu.
Osoby posiadające problemy ze snem powinny ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z produktów i napojów pobudzających, takich jak kawa czy napoje energetyczne.
Warto zadbać o to, by dieta opierała się o produkty niskoprzetworzone, była natomiast zasobna w warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, mięso, jajka, ryby, orzechy i zdrowe tłuszcze.
Duża ilość cukru i tłuszczy trans może również wpływać na nadmierne pobudzenie i stany zapalne organizmu.
Dobrym pomysłem będzie spożycie posiłku zasobnego w węglowodany tuż przed snem.
Węglowodany sprzyjają wytwarzaniu się tryptofanu, a ten wykorzystywany jest do produkcji serotoniny. Serotonina z kolei przekształcona zostaje w melatoninę.
Stąd też węglowodany w kolacji to więcej tryptofanu = więcej serotoniny = więcej melatoniny = lepszy sen.
Zanim sięgniesz po środku farmaceutyczne, zadbaj o podstawowe czynniki wpływające na funkcjonowanie organizmu. Być może melatonina nie będzie Ci do niczego potrzebna.
