W dzisiejszym odcinku z cyklu poświęconego deficytowym składnikom wegańskiej diety zajmiemy się problemem potencjalnego niedoboru anseryny, albowiem po odkryciu omawianej w jednym z wcześniejszych artykułów karnozyny w wołowinie, naukowcy zaczęli poszukiwać tej substancji również w tkance mięśniowej innych gatunków zwierząt.
W ten sposób w 1929 r. zidentyfikowali w mięśniach szkieletowych gęsi związek podobny do karnozyny, który od nazwy taksonomicznej tych ptaków (anser) nazwali anseryną.
Nie tylko gęsi
Anseryna występuje obficie w mięśniach szkieletowych ptaków, niektórych ryb (np. łososia, tuńczyka i pstrąga) oraz bydła domowego, ale zwykle brakuje jej w ludzkich tkankach, w tym w mięśniach szkieletowych, sercu i mózgu. W królestwie zwierząt anseryna jest głównym dipeptydem zawierającym histydynę, czyli analogiem karnozyny, w mięśniach szkieletowych i mózgach wielu gatunków zwierząt, ale innych niż ssaki naczelne. Ludzie i inne naczelne nie syntetyzują anseryny, dlatego związek ten pojawia się w ich tkankach dopiero na skutek jej spożywania.
Wzmacniacz karnozyny
W przypadku człowieka pochodząca z diety anseryna jest wchłaniana w jelicie cienkim, transportowana z obiegiem krwi i pobierana przez tkanki docelowe, jak ma to miejsce w przypadku karnozyny, z tą jedyną różnicą, że tempo degradacji anseryny przez enzymy karnozynaz wszystkich ludzkich tkanek jest niższe niż karnozyny.
I jak dowiodły badania, zwiększenie spożycia anseryny w diecie zwiększa jej stężenie w ludzkich mięśniach szkieletowych, mózgu i sercu, gdzie związek ten pełni funkcje fizjologiczne podobne do karnozyny, czyli m.in. działa jako odkwaszacz, antyoksydant i regulator metabolizmu, a także modulator kurczliwości mięśni. Jednakże w odróżnieniu od karnozyny, anseryna jest silnym inhibitorem degradującego karnozynę enzymu karnozynazy, a zatem anseryna zwiększa poziom i nasila w ludzkim organizmie aktywność karnozyny.
Znaczenie anseryny dla ludzkiego organizmu
Jak wykazały badania z udziałem ochotników, spożywanie anseryny przez ludzi wywiera korzystny wpływ na ich funkcje metaboliczne oraz pracę nerek, układu nerwowego, odpornościowego i sercowo-naczyniowego. Przykładowo obniża poziom glukozy we krwi, wspomaga pamięć i dokrwienie mózgu, chroni przed pojawianiem się zaburzeń poznawczych, hamuje wytwarzanie czynników prozapalnych oraz zwiększa siłę i wydolność wysiłkową mięśni.
Jak ustalili więc naukowcy, dowóz z dietą anseryny na poziomie 10-600 mg dziennie może skutecznie łagodzić stres i niepokój oraz przeciwdziałać zmęczeniu, poprawiać wydolność fizyczną i wydajność ćwiczeń ruchowych, obniżać poziom cukru we krwi i ciśnienie tętnicze, wzmacniać odporność, przyspieszać gojenie się ran oraz hamować przebieg procesów starzenia się organizmu, głównie związanych z dysfunkcjami i stanami zapalnymi tkanki nerwowej, a tym samym wspomagać funkcje poznawcze i pamięciowe.
Jak podkreślają badacze tej problematyki, wyniki badań wskazują na wiele korzyści zdrowotnych, wynikających ze spożywania anseryny przez ludzi.
Problem z anseryną w wegańskiej diecie
Ponieważ anseryna powstaje tylko w organizmach zwierząt, a nie jest syntetyzowana przez rośliny, dlatego w diecie znajdujemy ją tylko w produktach mięsnych. Na co dzień dostarczamy anserynę do organizmu, spożywając drób, wołowinę, jagnięcinę i ryby. Spośród powszednich pokarmów, rekordzistą w zawartości anseryny są piersi z kurczaka; w 100 g ich mięsa znajdujemy ponad 700 mg anseryny, a więc nawet więcej, niż zalecane przez specjalistów 600 mg dziennie. Dlatego naukowcy uważają, że właściwości wzmacniające i lecznicze, przypisywane przez medycynę chińską i nasze babcie rosołowi z kury, uzależnione są właśnie od obecności w jego składzie wysokich stężeń anseryny.
Czy weganin może poradzić sobie z tym problemem?
Pomocą w rozwiązaniu problemu braku anseryny w wegańskiej diecie byłby jej suplement diety. Byłby, gdyby był… jak dotąd nikt bowiem jeszcze nie wprowadził na rynek suplementu anseryny. Może dlatego, że kwestia zdrowotnych właściwości tego składnika pokarmowego to relatywnie świeża sprawa…
Ponieważ jednak większość funkcji pełnionych w naszym organizmie przez anserynę pozostaje podobnych do omawianej we wcześniejszym artykule karnozyny, dlatego każdy weganin powinien albo zadbać o suplementację karnozyny, albo jej prekursora – aminokwasu beta alaniny, którego spożywanie podnosi poziom karnozyny w organizmie. Mówimy tutaj o suplementach diety z tego powodu, że również ani karnozyny, ani beta alaniny, nie uświadczymy na wegańskim talerzu.
Wprawdzie, jak pamiętamy z wcześniejszego artykułu, brakuje jednoznacznych wytycznych, co do dawek skutecznie uzupełniających wegańską dietę, zwykle przyjmuje się jednak, że powinien wystarczyć 1 g karnozyny lub beta alaniny dziennie.
Sławomir Ambroziak
