Kiepskiej jakości strony internetowe oraz filmy z YouTube dla wielu osób stały się wyrocznią. Tymczasem upłynęło wiele lat i wcale nie potwierdziły się obawy dotyczące, chociażby, aspartamu. Określono go jako straszną truciznę, straszono powstawaniem metanolu. Problem w tym, aby w ustroju człowieka powstały niebezpieczne ilości metanolu, trzeba by wypić ponad 400 litrów słodzonego aspartamem napoju. Nie w ciągu kilku lat, nie w ciągu paru miesięcy, jednorazowo. Więc jeśli ktoś mnie pyta, czy nie boję się słodzików, to odsyłam do przeglądu badań naukowych.
Czy cukier skraca życie?
Bezsprzecznie udowodniono, iż nadmiar cukru bezpośrednio i pośrednio znacząco skraca życie, powoduje otyłość, nadciśnienie, choroby sercowo-naczyniowe, cukrzycę czy raka. Jeśli się go nie nadużywa, to cukier nie jest wcale groźny, liczy się ogólny, zły styl życia danej osoby, błędne nawyki żywieniowe, powielane błędy. Zwykle po krótkiej analizie okazuje się, że wszystkie produkty w diecie danej osoby budzą wątpliwości, a sacharoza czy syrop glukozowo-fruktozowy są tylko wisienką na torcie rozmaitych, innych problemów.
Cukier czy słodziki?
Rozmaite substancje słodzące będące zamiennikami sacharozy weszły do szerokiego użycia i nadal budzą strach u wielu osób. Tak, słodziki mogą być szkodliwe, gdy są stosowane w nadmiarze, tak samo, jak słońce, woda, temperatura, tlen czy nawet dowolne, uznawane za zdrowe jedzenie. Aspartam, który jest składnikiem diety od ponad 30 lat, został uwzględniony w wielu badaniach epidemiologicznych oceniających ryzyko wystąpienia raka mózgu, dróg moczowych, trzustki, endometrium oraz chłoniaków i białaczki.
Aspartam z ryzyko raka - badania naukowe kontra opowieści przy imieninowym stole
- Bunin i in. 2005 r. – nie stwierdzono powiązania między spożyciem aspartamu podczas ciąży a różnymi rodzajami raka u dzieci (np. rdzeniakiem zarodkowym, nowotworem złośliwym układu nerwowego). W badaniu wzięto pod lupę 315 dzieci z onkologii i 315 z grupy kontrolnej.
- Chan i in. 2009 r. – tylko niektóre rodzaje napojów wydawały się zwiększać ryzyko gruczolakoraka trzustki, ale tylko u mężczyzn. 532 przypadki raka i 1701 osób z grupy kontrolnej.
- Schernhammer i in. 2005 r. - spożywanie dietetycznych napojów ze słodzikami nie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka trzustki ani u mężczyzn, ani u kobiet. Badanie dotyczyło 51 529 mężczyzn i 88 794 kobiet.
- Lim i in. 2006 r. - spożywanie napojów z aspartamem, nie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem raka układu krwiotwórczego lub glejaka. Badanie dotyczyło 285 079 mężczyzn i 188 905 kobiet.
- Bao i in. 2008 r. - spożywanie dietetycznych napojów nie wiązało się ze zwiększonym ryzykiem raka trzustki. Wzięto pod uwagę 284 076 mężczyzn i 203 846 kobiet.
- Schernhammer i in. (2012) – brak wzrostu ryzyka białaczki, chłoniaków Non-Hodgkin (NHL) i szpiczaka mnogiego u kobiet. Odnotowano wpływ aspartamu na mężczyzn (NHL, szpiczaka mnogiego), ale trudno go wyjaśnić, podobne różnice między płciami dotyczyły napojów ze zwykłym cukrem. W badaniu wzięło udział 77 218 kobiet i 47 810 mężczyzn.
- McCullough i in. (2014) – nie wykazano związku między napojami z aspartamem a chłoniakami Non-Hodgkin. Badanie dotyczyło kohorty ponad 100 tys. osób.
Gdzie leży prawda?
Niektórzy naukowcy biją na alarm, iż aspartam jest chemicznym czynnikiem rakotwórczym u gryzoni. Sugerują, że prenatalna ekspozycja na aspartam zwiększa ryzyko raka u potomstwa gryzoni. Inni sugerują, że może istnieć pewien związek między aspartamem a cukrzycą. Wyniki niektórych badań sugerują, że spożywanie aspartamu ma wpływ na występowanie otyłości, insulinooporności oraz zmiany w mikrobiocie potomstwa szczurów.
U ludzi pojawiły się doniesienia o przedwczesnym porodzie, a także reakcjach alergicznych i przybieraniu na wadze u noworodków. Badania z udziałem dziewcząt w wieku 9–10 lat wykazały, że aspartam zwiększa ryzyko wczesnej pierwszej miesiączki (<11 lat). Jeszcze inni sugerują, że spożywanie aspartamu może powodować zaburzenia nastroju, stres psychiczny i depresję. Wchłanianie aspartamu przez matkę podczas ciąży koreluje z występowaniem autyzmu u dzieci. Długotrwałe stosowanie aspartamu wpływa na korę mózgową i móżdżkową: może powodować neurodegenerację, modyfikować funkcje komórek neuronalnych, zakłócać homeostazę, uczenie się i pamięć.
Ok, tylko warto pamiętać, iż wszystkie cytowane badania nie dają odpowiedzi, zawierają tylko sugestie i przypuszczenia. Poza tym przykro mi, ale badania na szczurach, którym z reguły podaje się niesłychanie duże ilości aspartamu, nie są dla mnie żadnym dowodem. Na odpowiedzi trzeba poczekać, moim zdaniem nie warto panikować, biorąc pod uwagę, że ludzie używają straszliwych trucizn, jakimi są etanol (i jego metabolity) oraz tytoń (i składniki zawarte w dymie tytoniowym), a żyją. Metabolit alkoholu, aldehyd octowy, bez wątpienia powoduje raka, składniki dymu tytoniowego były podejrzewane o takie działanie przez dziesiątki lat, teraz mamy pewność.
Ponadto w napojach alkoholowych można znaleźć prokancerogeny takie jak: nitrozoaminy, fenole, węglowodory, azotowe związki aromatyczne, mykotoksyny, taniny. Alkohol w pierwszej kolejności uderza w mózg, w drugiej w narządy służące detoksykacji np. wątrobę. W porównaniu do etanolu aspartam jest całkiem nieistotnym problemem. Czy jest bezpieczny? Tego nie wiemy w 100%, więc niech każdy sam podejmie decyzję, czy warto po niego sięgać.
Referencje:
- Haighton L. Evaluation of aspartame cancer epidemiology studies based on quality appraisal criteria https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0273230019300418
- Philip J. Landrigan i in. Aspartame and cancer – new evidence for causation https://link.springer.com/article/10.1186/s12940-021-00725-y
- Czarnecka K. Aspartame—True or False? Narrative Review of Safety Analysis of General Use in Products https://www.mdpi.com/2072-6643/13/6/1957/htm#B116-nutrients-13-01957
- Michał Kukla KLINIKA GASTROENTEROLOGII I HEPATOLOGII, ŚLĄSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY W KATOWICACH, Marta Stachowska ODDZIAŁ CHORÓB WEWNĘTRZNYCH, SZPITAL REJONOWY W MYSZKOWIE Rola alkoholu etylowego w patogenezie nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego https://swiatlekarza.pl/rola-alkoholu-etylowego-w-patogenezie-nowotworow-zlosliwych-przewodu-pokarmowego-2/
