Czy dieta bezglutenowa jest zdrowa dla serca?

Choroba niedokrwienna serca (ChNS) jest rezultatem ograniczonego dopływu krwi do mięśnia sercowego. W ponad 95% przypadków przyczyną ChNS jest zmniejszenie przepływu wieńcowego spowodowanego miażdżycą tętnic wieńcowych, dlatego celem opisu tego zespołu chorobowego często zamiennie stosuje się termin „choroba wieńcowa”.

Określenie choroba wieńcowa może występować w terminologii angielskiej jako: coronary artery disease (dosłownie: choroba tętnic wieńcowych) lub coronary heart disease (dosłownie choroba wieńcowa serca), a szersze pojęcie: choroba niedokrwienna serca jako ischemic heart disease. Termin coronary artery oznacza po prostu tętnicę wieńcową, czyli rodzaj „przewodu” doprowadzającego krew. Czy unikanie glutenu może chronić przed chorobami serca? Na to pytanie postanowili odpowiedzieć naukowcy.

Czym jest gluten?

Gluten, białko magazynujące występuje w pszenicy, życie i jęczmieniu, wywołuje stany zapalne i uszkodzenia jelit u osób z celiakią. Gluten występuje w postaci gliadyn i glutenin magazynowanych w zarodku ziaren pszenicy, ale również innych zbóż, między innymi w postaci sekalin (w życie), hordein (w jęczmieniu) oraz awenin (w owsie). Osoby z objawami jelitowymi lub pozajelitowymi wywołanymi przez gluten, ale niespełniające formalnych kryteriów celiakii, mogą cierpieć z powodu nadwrażliwości na gluten. Celiakia, która występuje u 0,7% populacji USA, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. U takich osób korzystne jest zastosowanie diety wolnej od glutenu, ale nie u całej reszty populacji!

Niestety, moda na unikanie glutenu jest nie tylko nieracjonalna, ale szkodliwa dla zdrowia. Finansowo tego rodzaju dieta po prostu się nie opłaca, a produkty bez glutenu wcale nie są zdrowsze, ponieważ charakteryzują się wysokim stopniem przetworzenia, czyli wyrządzają duże szkody metaboliczne.

Dieta bez glutenu:

• wywołuje braki mikroskładników oraz błonnika
• zwiększa ilość zjadanych tłuszczy
• może prowadzić do hiperlipidemii
• może prowadzić do hiperglikemii
• zwiększa ryzyko choroby wieńcowej
• wyraźnie zwiększa koszty życia
• powoduje ograniczenia lub pogarsza funkcjonowanie społeczne

Czy unikanie glutenu jest dobre dla układu sercowo-naczyniowego?

Dane wzięto od 64 714 kobiet z badania „Nurses' Health Study” i 45 303 mężczyzn z drugiego eksperymentu dotyczącego pracowników służby zdrowia bez historii choroby niedokrwiennej serca. Uczestnicy wypełnili 131-punktowy kwestionariusz dotyczący częstotliwości spożywania posiłków w 1986 r., który był aktualizowany co cztery lata aż do 2010 r. W ciągu 26 lat obserwacji obejmującej 2 273 931 osobolat u 2431 kobiet i 4098 mężczyzn rozwinęła się choroba niedokrwienna serca.

Wyniki:

Osoby spożywające najmniej glutenu były narażone na większe ryzyko pojawienia się choroby niedokrwiennej serca, w porównaniu do grupy spożywającej najwięcej glutenu. W grupie unikającej glutenu stwierdzono 352 przypadki choroby niedokrwiennej serca na 100 000 osobolat, u osób jedzących najwięcej glutenu 277 zdarzeń na 100 000 osobolat. Oznacza to, że odnotowano 75 przypadków choroby niedokrwiennej serca mniej w przypadku większej konsumpcji glutenu, czyli dieta z glutenem wcale nie sprzyja chorobom serca.

Po uwzględnieniu znanych czynników ryzyka, uczestnicy z najwyższą konsumpcją glutenu byli narażeni na 5% mniejsze ryzyko pojawienia się choroby niedokrwiennej serca.

Czy osoby bez celiakii powinny stosować dietę bezglutenową?

Długoterminowe spożywanie glutenu nie wiązało się z ryzykiem pojawienia się choroby niedokrwiennej serca. Jednak unikanie glutenu może skutkować zmniejszeniem spożycia korzystnych dla zdrowia produktów pełnoziarnistych, co może wpływać na ryzyko sercowo-naczyniowe. Nie należy zachęcać do stosowania diety bezglutenowej wśród osób bez celiakii, nie ma to podstaw naukowych.

Literatura:

• Benjamin Lebwohl i in. Long term gluten consumption in adults without celiac disease and risk of coronary heart disease: prospective cohort study https://www.bmj.com/content/357/bmj.j1892
• 2. Maria Kasprzyk, Beata Wudarczyk i in. Ischemic heart disease – definition, epidemiology, pathogenesis, risk factors and treatment https://www.czytelniamedyczna.pl/6490,ischemic-heart-disease-definition-epidemiology-pathogenesis-risk-factors-and-tr.html
• 3. Benjamin Niland, MD and Brooks D. Cash Health Benefits and Adverse Effects of a Gluten-Free Diet in Non–Celiac Disease Patients https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5866307/