Uwaga: zawarte w poniższym tekście informacje są zgodne z obowiązującą wiedzą naukową, jednak istnieje ryzyko, iż naukowcy czegoś dokładnie nie sprawdzili, że jeszcze nie wiemy wszystkiego o danej substancji lub iż mogą wystąpić nieokreślone interakcje żywności np. ze stosowanymi lekami.
Dlatego zawsze należy skonsultować z lekarzem stosowanie lub unikanie danego rodzaju diety, suplementów, witamin, minerałów, preparatów ziołowych czy leków. Nie należy czerpać informacji ze stron internetowych, które nie są wsparte żadnymi źródłami naukowymi.
"Cierpię na zespół policystycznych jajników (PCOS) - czy mogę jeść produkty ze słodzikami?"
Możesz, ale tego typu wyroby powinny być wisienką na torcie i nie mogą stanowić fundamentu diety.
Najczęściej pojawiający się w kremach maltitol dostarcza 2,4 kcal, a klasyczny cukier 4 kcal w 1 gramie. Maltitol charakteryzuje zmniejszona odpowiedź glikemiczna, jednak ma też pewien wpływ na stężenie glukozy i insulinę. Oczywiście „lżejsze” kalorycznie przekąski są bardziej polecane niż „pełnokrwiste słodycze”, ale ogólnie musisz dążyć do zmiany nawyków żywieniowych.
Po zredukowaniu masy ciała różnorakie dodatki z zamiennikami cukru mogą częściej gościć w diecie. Każdy z takich produktów musisz wliczyć do swojego dziennego bilansu energetycznego, uwzględniającego aktywność fizyczną związaną z pracą, z treningiem i rekreacją.
Poza tym pamiętaj, iż PCOS nie ma dobrze poznanej etiologii, nadal rozważane są różne hipotezy. Jedna z teorii dotyczy osi podwzgórze-przysadka-jajniki, druga podkreśla kluczową rolę zaburzenia wytwarzania i metabolizmu androgenów w jajniku, a trzeci jest model insulinozależny. Być może w Twoim przypadku problem leży zupełnie gdzieś indziej niż na szlaku powiązanym z insuliną.
Jednak dla ogólnej poprawy zdrowia, zredukowanie masy ciała jest zawsze pożądane, a w tym produkty zawierające słodziki mogą pomóc. Zmniejszenie masy ciała u otyłych pacjentów z PCOS jest korzystne z wielu powodów. Utrata zbędnych kilogramów pomaga obniżyć stężenie androgenów, hormonu luteinizującego (LH) i insuliny. Pomaga również regulować owulację, poprawiając w ten sposób możliwość zajścia w ciążę.
Czy mogę stosować słodziki w trakcie ciąży?
Możesz, ale nikt nie weźmie za to odpowiedzialności.
Wszystkie obecne dowody naukowe sugerują, iż większość zamienników cukru dostępnych na rynku nie przynosi uszczerbku na zdrowiu zarówno matce, jak i dziecku. Jednak zawsze istnieje pewien element niepewności, dlatego decyzji nie należy podejmować samodzielnie, ale w porozumieniu z lekarzem (czy nawet kilkoma lekarzami różnych specjalności).
Ogólnie, wg badań naukowych:
- jeśli nie przekraczasz zalecanego progu spożycia danego słodzika, to nie wyrządza on szkód (ani matce, ani dziecku),
- większość zamienników cukru jest dobrze tolerowana,
- dostępne dane nie wskazują na niekorzystny wpływ zamienników cukru na przebieg ciąży. Jednak zaleca się spożywanie substytutów cukru w umiarkowanych ilościach, zgodnie z akceptowalnymi normami dziennego spożycia, ustalonymi przez organy regulacyjne,
- metaanaliza badań wykazała, że niskokaloryczne napoje spożywane w trakcie ciąży, nie wpływają na skrócenie jej przebiegu (wystąpienie przedwczesnego porodu), gdy porównano wyniki kobiet spożywających takie napoje, z paniami, które nie piły napojów z substancjami zastępującymi cukier w trakcie ciąży,
- w czasie ciąży należy unikać spożywania cyklaminianu (np. sodu), sacharyny i stewii,
- aspartam nie przenika do mleka matki. Chociaż sacharyna, sukraloza i acesulfam-K są wykrywalne w mleku matki, ich stężenie jest o kilka rzędów wielkości niższe od dopuszczalnych dziennych poziomów spożycia, czyli nie ma mierzalnego wpływu na dziecko
- aspartam nie jest wykrywalny w mleku matki, ponieważ jest szybko rozkładany w organizmie. Ekstremalnie duże spożycie aspartamu (odpowiednik 17 puszek napoju gazowanego lub 100 opakowań „Equal Sweetener”) może nieznacznie zwiększyć ilość fenyloalaniny w mleku matki, jednak w sposób nieistotny dla dziecka.
Przykładowo, w jednym z badań na zwierzętach oceniano płody pod kątem zmian zewnętrznych, trzewnych i szkieletowych. Badanie nie wykazało żadnych skutków fetotoksycznych, embriotoksycznych ani teratogennych. Nie zaobserwowano żadnych działań niepożądanych nawet przy dawkach erytrytolu do około 6,6 g na kg masy ciała dziennie. Aby uzmysłowić problem, to tak jakby 50 kg kobieta zjadała 330 g erytrytolu dziennie.
Frużelina owocowa zawiera 10 g erytrytolu w 100 g produktu. Jeden kilogram mieszanki owocowej to zaledwie 100 g erytrytolu. Dla większości ludzi zjedzenie 1 kg produktu owocowego byłoby nie lada wyzwaniem, a co dopiero mówić o 6 kg dziennie.
Taka sama panika jest szerzona w związku z aspartamem, acesulfamem-K czy sukralozą. Dla asparatamu dawki, które mogą być toksyczne, są astronomicznie wysokie, wymagałyby wypicia kilkuset litrów napoju nie w ciągu tygodnia, miesiąca czy roku, ale jednorazowo.
| Zamiennik cukru | Dopuszczalne dzienne spożycie, mg/kg | Dopuszczalne dzienne spożycie słodzika dla osoby ważącej 60 kg (mg) | Ilość spotykana w 355 ml napoju słodzonego danym zamiennikiem cukru |
| Acesulfame potassium (Acesulfam K) | 15 | 900 | 50 |
| Aspartam | 40 | 2400 | 185 |
| Neotam | 2 | 120 | NA |
| Polidekstroza | Nieznane | NA | NA |
| Sacharyna | 5 | 300 | 7–95 |
| Stevia | 4 | 240 | 60 |
| Sukraloza | 9 | 540 | 60 |
| Poliole np. maltitol, erytrytol (polyols) | Zależy od rodzaju substancji | NA | NA |
| Thaumatin | Unknown | NA | NA |
Źródło: Eliza Pope i in. Sugar substitutes during pregnancy
OK, patrząc na powyższą tabelkę, można wywnioskować, iż 60 kg osoba, która chciałaby osiągnąć maksymalny pułap podaży aspartamu dla swojej masy, musiałaby wypić ~13 puszek po 355 ml dziennie, czyli 4,6 litra napoju dziennie. Podobnie jest z acesulfamem K, sacharyną czy sukralozą. OK, można argumentować, iż pije się i zjada różne produkty zawierające zamienniki cukru. To prawda, ale jeśli używasz, a nie nadużywasz danego rodzaju produktów, to prawdopodobnie nigdy nie zauważysz najmniejszego wpływu słodzików na zdrowie. Tym bardziej, iż w niektórych eksperymentach stosowano szokujące dawki np. aspartamu.
W jednym z badań 108 ochotnikom obu płci podawano ilość aspartamu odpowiadającą wypiciu 10 litrów słodzonego nim napoju! (75 mg na kilogram masy ciała). Eksperyment trwał aż 24 tygodnie! Szkodliwość gigantycznej dawki aspartamu? Żadna. Co najbardziej szokujące, w jednym z eksperymentów cukrzykom podawano aż 1,8 g aspartamu dziennie (lub placebo). Nie stwierdzono różnic pomiędzy grupami osób spożywających aspartam i placebo. Przyjmijmy na chwilę, iż jest to „spisek producentów zamienników cukru”, a bezpieczna dawka słodzików jest o wiele niższa. Jeśli sporadycznie sięgasz po tego typu produkty, to co może się stać? Prawdopodobnie nic.
Podsumowanie
Jeśli masz problem ze zbędnymi kilogramami, to słodziki mogą pomóc w odchudzaniu (ograniczają dowóz kalorii), ale traktuj je raczej jak nagrodę i wisienkę na torcie, a nie codzienny składnik menu. Według obecnych danych naukowych nic nie wskazuje, by umiarkowana podaż napojów i pokarmów ze słodzikami wywierała negatywny wpływ na zdrowie matki lub dziecka. Niemniej ze względu na ryzyko, tę kwestię należy omówić z lekarzem.
Referencje:
Uche Anadu Ndefo Polycystic Ovary Syndrome. A Review of Treatment Options With a Focus on Pharmacological Approaches https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3737989/
R Dumitrescu Metformin-Clinical Pharmacology in PCOs https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4392089/
Eliza Pope Sugar substitutes during pregnancy https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4229159/
Brian M Cavagnari Edulcorantes no calóricos en embarazo y lactancia https://www.mscbs.gob.es/biblioPublic/publicaciones/recursos_propios/resp/revista_cdrom/VOL93/C_ESPECIALES/RS93C_201908052.pdf
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK501510/
A E Smits-van Prooije i in. Embryotoxicity and teratogenicity study with erythritol in rats https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8933638/
K. Regnat Erythritol as sweetener—wherefrom and whereto? https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5756564/
