Jakie skutki uboczne powoduje kreatyna? Ryzyko stosowania kreatyny

Kreatyna jest powszechnie uważana za bezpieczny suplement diety, dlaczego więc w studiach przypadku opisywano m.in. dysfunkcję nerek, zespół ciasnoty przedziałów powięziowych, rabdomiolizę, udar niedokrwienny, udar krwotoczny, uszkodzenie wątroby, migotanie przedsionków, ostre cholestatyczne uszkodzenie wątroby i toksyczne zapalenie wątroby?

Wyjaśnienie jest bardzo proste

Często osoby biorące sterydy anaboliczno-androgenne lub środki z grupy SARM, nie chcą się przyznać, iż doznały uszkodzeń wątroby (lub innych problemów zdrowotnych) z powodu sięgania po „złe”, „nielegalne” środki pochodzące z czarnego rynku. Wolą opowiadać, że to „skutek brania kreatyny”. Dowodem słuszności tych twierdzeń jest brak potwierdzenia wyżej wymienionych zdarzeń w badaniach klinicznych kontrolowanych placebo.

Gdyby kreatyna była szkodliwa, to przecież w setkach eksperymentów wykazano by jej negatywny wpływ na zdrowie. Tym bardziej, iż istnieją eksperymenty, w których kreatynę podawano wiele miesięcy. Poza tym jest w obrocie tak długo i jest stosowana na tak ogromną skalę, że doskonale zbadano jej wpływ na zdrowie.

Poza tym może się zdarzyć, iż osoba biorąca kreatynę doznaje określonych zaburzeń np. rozpadu mięśni (rabdomiolizy). Dlaczego? Bo kreatyna pozwala ciężej i dłużej trenować, zwiększa zasoby energetyczne tkanek. Nadmierny trening w skrajnym przypadku powoduje rozpad muskulatury. Rozpad mięśni może z kolei uszkodzić nerki.3

Czy można wyciągać wniosek, iż to kreatyna spowodowała uszkodzenie nerek?

No właśnie. Ta sama historia dotyczy uszkodzenia wątroby, z reguły przyczyną są grubego kalibru środki farmakologiczne (np. doustne SAA w rodzaju Metanabolu, Anapolonu, Oral-turinabolu czy Winstrolu), a nie suplementy diety. Przy tym warto pamiętać, iż część „szokujących” doniesień dotyczy badań na zwierzętach, którym serwuje się z reguły zabójcze dawki testowanych związków. Wtedy pojawiają się skutki uboczne, ale przecież nikt nie bierze kilkudziesięciokrotnie większej niż sugerowane dawki kreatyny czy kofeiny.

Zespół ciasnoty przedziałów powięziowych (ZCPP) występuje w 5% przypadków ostrego niedokrwienia kończyn dolnych, przy czym w ostrym niedokrwieniu na podłożu urazowym w 25% przypadków. W literaturze opisywano zespół ciasnoty przedziałów powięziowych, który często jest związany z rabdomiolizą wysiłkową u mężczyzn intensywnie ćwiczących i suplementujących kreatynę, ale nie ma dowodów na związek przyczynowy między tymi objawami a suplementami kreatyny.

Przykładowo w jednym z przeglądów badań odnotowano zespół ciasnoty przedziałów powięziowych u kobiety, ale okazało się, iż objawy pojawiały się wcześniej, przed rozpoczęciem suplementacji, a objaw ten został zgłoszony jako związany z urazem.

Polecamy również: Białka serwatkowe, a nerki i wątroba. Fakty i mity!

Podsumowanie

Mimo szeregu zdarzeń opisanych w studiach przypadku nie sposób powiązać ich ze stosowaniem kreatyny. Nie udało się uzyskać tych samych skutków ubocznych, w dobrze kontrolowanych warunkach. Analizy przypadku są może i ciekawe, ale mogą wprowadzać w błąd.

Pewien 37-latek na zawodach w kulturystyce spożył ok. 5 g johimbiny, do szpitala dotarł bez świadomości. Miał nadciśnienie, tachykardię oraz drgawki. Podano mu diazepam oraz klonidynę. Po 12 godzinach zabiegów lekarskich wrócił do zdrowia.

Czyli to oznacza, iż johimbina może zabić? Nie, to iż podawanie 5000 mg środka jest groźne dla zdrowia, bo normalne dawkowanie rzadko przekracza kilkadziesiąt mg (10-30 mg). Inny młody człowiek spożył odpowiednik 4 g kofeiny, a normalnie stosuje się co najwyżej 600 mg. Przeżył, ale cierpiał z powodu poważnych skutków ubocznych.

Kreatyna jest bezpieczniejsza od johimbiny czy kofeiny, jej solidne przedawkowanie (50 g zamiast 5 g dziennie) może wiązać się co najwyżej z efektem przeczyszczającym. Cóż, suplementy diety nie są zabezpieczone przed głupotą użytkownika.

Referencje, badania:

Deborah L. de Guingand Risk of Adverse Outcomes in Females Taking Oral Creatine Monohydrate: A Systematic Review and Meta-Analysis  https://www.mdpi.com/2072-6643/12/6/1780/htm