Kofeina jest jednym z najpopularniejszych środków farmakologicznych na świecie. Według setek przeprowadzonych badań naukowych jest bezpieczna, choć może być nadużywana i może przynosić określone skutki uboczne. Większość osób kojarzy kawę z kofeiną jednak z racji, iż kawa zawiera sporo innych związków, jej działanie bywa bardzo różne.
Jak uniknąć przedawkowania i czerpać korzyści zdrowotne?
Ogólnie, im większą skuteczność posiada dana substancja, tym na większe problemy z jej przedawkowaniem możemy się natknąć. Dlatego nie należy podawać więcej niż 5 mg kofeiny na kg masy ciała (400 mg dla osoby ważącej 80 kg), szczególnie jeśli ktoś ma problemy z układem sercowo-naczyniowym, pracą nerek, wątroby lub nadciśnieniem. W normalnych dawkach, czyli od 3 mg do 5 mg na kg masy ciała kofeina przynosi rozmaite korzyści zdrowotne. Mniejsze dawkowanie powinny zastosować osoby cierpiące na migrenowe bóle głowy lub mające określone przeciwwskazania zdrowotne.
Kawa i jej właściwości neuroprotekcyjne
Antwerpes i wsp. przeanalizowali związek między regularnym spożywaniem kawy a sprawnością umysłową u pacjentów z jednoczesną infekcją HIV i wirusowego zapalenia wątroby typu C, którzy doświadczają przyspieszonego procesu starzenia i upośledzenia funkcji poznawczych. Autorzy wykazali dodatni związek między podwyższonym spożyciem kawy (trzy lub więcej filiżanek dziennie) a parametrami funkcjonowania umysłowego, co sugeruje, że spożycie kawy może mieć działanie neuroprotekcyjne u tych pacjentów.
Kawa a stwardnienie rozsiane
Herden i Weissert zbadali wpływ spożywania kawy i kofeiny na pacjentów ze zmęczeniem związanym ze stwardnieniem rozsianym (MS). Co ważne, autorzy wykazali, że spożywanie kawy nie powodowało poważnych skutków ubocznych u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym i zidentyfikowali określoną grupę pacjentów, którzy mogą odnieść korzyści z konsumpcji kawy.
Kawa a choroba Parkinsona
W metaanalizie oceniono wpływ spożywania kofeiny na ryzyko i progresję choroby Parkinsona (PD). Osoby regularnie spożywające kofeinę były narażone na znacznie mniejsze ryzyko rozwoju PD, a te, które już chorowały i spożywały kofeinę, wykazywały znacznie spowolnioną progresję PD. Według przeglądu przeprowadzonego przez Jee i wsp. neuroprotekcyjne działanie kawy lub kofeiny wydaje się szersze, niż wcześniej myślano, i jest zależne od płci i wieku.
Naukowcy doszli do wniosku, że spożywanie kofeiny zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru, demencji i depresji u kobiet oraz choroby Parkinsona u mężczyzn. Niemniej nadużywanie kofeiny może nasilać zaburzenia snu i zaburzenia lękowe w okresie dojrzewania zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
Kofeina a migreny
Z kolei Nowaczewska i in. dokonali przeglądu roli kofeiny w migrenowych bólach głowy. Nie znaleźli żadnych dowodów naukowych wykazujących, że pojedyncza dawka kofeiny może wywołać migrenę, chociaż może ona wpływać na migreny (tj. poprzez działanie zwężające naczynia krwionośne podczas objawów poprzedzających).
Przewlekłe nadużywanie kofeiny może prowadzić do wystąpienia migreny u osób podatnych na takie zjawisko, a nagłe odstawienie kofeiny może wywołać ataki migreny. Dlatego zgodnie z zaleceniami autorów, osoby cierpiące na migrenę, aby unikać bólu głowy związanego z odstawieniem kofeiny, powinny utrzymywać stałą dzienną dawkę nieprzekraczającą 200 mg.
Kofeina a choroba wieńcowa
Liu i in. odkryli, że spożywanie kawy było istotnie związane ze zmniejszonym ryzykiem wystąpienia choroby wieńcowej wśród dorosłych Tajwańczyków niosących genotyp GG TRIB1 (pseudokinaza Tribbles 1, gen zaangażowany w metabolizm cholesterolu i proces miażdżycy).
Podsumowanie
Wydaje się, iż kofeina posiada wiele ciekawych właściwości prozdrowotnych, jeśli nie jest nadużywana. Jako silna substancja farmakologiczna powinna być traktowana z rozwagą. Wtedy przynosi szereg korzyści pod względem wpływu na spalanie tkanki tłuszczowej, poprawę pamięci (zaliczanie egzaminów), niwelowanie ryzyka udaru, demencji, pojawienia się i progresji choroby Parkinsona.
Literatura
Raquel Abalo Coffee and Caffeine Consumption for Human Health https://www.mdpi.com/2072-6643/13/9/2918/htm
Prawdziwa kawa działa całkiem inaczej niż rozpuszczalna.
Od jednej czułam się dużo lepiej (spokojna), od drugiej dużo gorzej (rozdrażniona). Jedna jest przeciwzapalna, a druga prozapalna.
Nie każdy to czuje. Warto pić prawdziwy napar z polifenolami, nie żadne rozpuszczalne popłuczyny.