Maślan sodu - właściwości i zastosowanie

O probiotykach i bakteriach jelitowych słyszy się coraz częściej. Coraz bardziej szczegółowo bada się rolę mikrobioty jelitowej (kompozycji i obfitości zasiedlających przewód pokarmowy bakterii) w kontekście kształtowania ogólnego stanu zdrowia człowieka. Dużą uwagę naukowców zwraca metabolom, czyli skład chemiczny tego, co mikroorganizmy „zjedzą, strawią i wydalą”. Są to na przykład substancje odżywcze i / lub aktywne biologicznie w możliwie najprostszej do wykorzystania przez organizm gospodarza, czyli człowieka, postaci.

Czym jest maślan sodu?

Maślan jest jednym z niezliczonych elementów metabolomu powiązanego z metabolizmem bakteryjnym. Należy do krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), które wytwarzane są przez bakterie m.in. Clostridium butyricum w następstwie konsumpcji przez człowieka źródeł błonnika. Średnio jest trzecim co do obfitości występowania w przewodzie pokarmowym SCFA, tuż za octanem i propionianem.

Zaznacza swoją rolę na wielu płaszczyznach działania organizmu - od trawienia, po reakcje odpornościowe, czy równowagę neuropsychologiczną. Maślan sodu, czyli forma efektywna w suplementowaniu diety, należy do grupy związków najlepiej przebadanych spośród innych metabolitów bakteryjnych w kontekście zastosowania terapeutycznego u ludzi.

Maślan sodu a przewód pokarmowy

Jedną z głównych funkcji maślanu sodu w przewodzie pokarmowym jest udział w kształtowaniu bariery jelitowej. Wpływa on na kondycję śluzówki jelit, zapewniając trwałość i nieprzepuszczalność ich wyściółki wewnętrznej. Ponadto reguluje pH treści pokarmowej, co ma znaczenie z punktu widzenia np. wchłaniania niektórych substancji odżywczych, czy nawet elektrolitów. W warunkach m.in. infekcji pokarmowych maślan jest jednym z czynników uczestniczących w łagodzeniu stanów zapalnych śluzówki. Funkcja ta bezpośrednio powiązana jest z układem odpornościowym.

Wpływ maślanu na układ odpornościowy

Poza tym, że maślan sodu uczestniczy w fizycznej ochronie przed przenikaniem patogenów do organizmu przez przewód pokarmowy, to jeszcze bezpośrednio wpływa na aktywność wybranych szlaków immunologicznych. Znaczenie ma zarówno dla wrodzonego, jak i nabytego układu odpornościowego. Moduluje m.in. aktywność neutrofili, makrofagów, komórek tucznych, a także limfocytów i komórek dendrytycznych. Pośrednio aktywność tych komórek powiązana jest z niektórymi funkcjami neurologicznymi.

Maślan a kondycja psychofizyczna

Stosunkowo nowym odgałęzieniem badań mikrobiologicznych dotyczących przewodu pokarmowego jest gałąź badań nad powiązaniami pomiędzy mikrobiotą, a neuropsychologicznymi aspektami codziennego samopoczucia człowieka. Dzięki temu, że maślan łagodzi stany zapalne i moduluje aktywność komórek odpornościowych, może wpływać na komunikację biochemiczną w osi jelita-mózg. Duże znaczenie może to mieć m.in. z punktu widzenia modulacji nastroju. W różnych modelach badawczych zaobserwowano, że maślan regulując szlaki sygnalizacyjne, może łagodzić np. pewne objawy depresji, czy bezsenności.

Dawkowanie i zastosowania maślanu sodu

Dominującą formą chemiczną maślanu w suplementacji diety jest forma maślanu sodu. Stosowany regularnie może przynieść korzyści w licznych zaburzeniach stanu zdrowia, a także przyczynić się do uskutecznienia profilaktyki niektórych zaburzeń. W praktyce terapeutycznej maślan może być wykorzystywany np. do wzmacniania śluzówki we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego czy chorobie Crohna.

W kontekście zapobiegawczym z kolei przydatny może być w przeciwdziałaniu negatywnemu wpływowi dystresu psychicznego na przewód pokarmowy. Maślan sodu przeważnie występuje w kapsułkach zawierających dawkę wielkości 500 – 600 mg. Najczęściej sięga się po 1 kapsułkę 2 razy dziennie, jednak w przypadku obecnych chorób przewodu pokarmowego suplementację i dawkowanie należy skonsultować z lekarzem i / lub dietetykiem.