Maślan sodu w trosce o Twoje jelita

Maślan sodu zasłynął szczególnie z optymalizacji kondycji tkanek w przewodzie pokarmowym. Z działaniem tym wiąże się jednak szereg pośrednich aktywności biologicznych, które mogą mieć zbawienne znaczenie dla zdrowia. 

To nie tylko zwykły suplement

Suplementację diety tym związkiem poleca się w bardzo uprzykrzających życie schorzeniach, zatem warto znać jego właściwości i zalecane dawkowanie. Zwłaszcza że nie jest to zwykły suplement, a żywność specjalnego przeznaczenia medycznego.

Właściwości maślanu sodu

Maślan sodu to połączenie kwasu masłowego z sodem, który ułatwia przyswajanie. Kwas masłowy produkowany jest przez bakterie zasiedlające jelita, które rozkładają niestrawne włókna pokarmowe. Obok kwasów propionowego, mlekowego czy octowego, maślan należy do najprostszych kwasów tłuszczowych, tak zwanych krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA, short-chain fatty acids).

Polecamy również: Stres a układ pokarmowy. Jak wpływa na nasze jelita?

Charakteryzuje się on specyficznym, maślanym zapachem oraz charakterystycznymi właściwościami biochemicznymi. Może on bowiem oddziaływać z enzymami zwanymi deacetylazami histonów, które mają duże znaczenie w regulacji ekspresji genów.

Działanie maślanu sodu

Działaniem maślanu, na które zwraca się największą uwagę, jest ochrona jelit. Reguluje on właściwości płynów komórkowych w nabłonku jelita, hamuje stany zapalne, wspiera barierę jelitową, a także łagodzi wrażliwość nerwów w jelitach, które przewodzą ból i uczestniczy w perystaltyce (ruchach robaczkowych) jelit.

Jest jednym z głównych źródeł energii dla probiotycznych bakterii jelitowych. Wpływając na specyficzne receptory i enzymy maślan wspiera również wrodzony oraz nabyty układ odpornościowy.

Co ciekawe, maślan uczestniczy pośrednio w komunikacji jelit z mózgiem. Sprzyja on bakteriom, które produkują takie neuroprzekaźniki, jak serotonina (odpowiedzialna za poczucie przyjemności, satysfakcji) oraz kwas gamma-aminomasłowy, czyli GABA (regulujący pobudliwość układu nerwowego i umożliwiający relaksację).

Coraz więcej mówi się o pośrednich skutkach prozdrowotnych tych działań. W jednym z ostatnich badań zaobserwowano na przykład, że wyższy poziom maślanu sodu wiąże się z niższym ryzykiem nadciśnienia. Pomocny może być również w łagodzeniu biegunek związanych z podróżowaniem.

Dawkowanie maślanu sodu

Maślan sodu jest ważnym elementem suplementacji diety dla osób, które z różnych przyczyn nie mogą jeść odpowiednich ilości błonnika w diecie. Tak jest między innymi u osób zmagających się z syndromem jelita drażliwego, u których związki niestrawne, które pochodzą z licznych produktów spożywczych, w tym owoców i warzyw, wywołują dyskomfort w przewodzie pokarmowym oraz często ból.

Niektóre osoby unikają owoców i warzyw ze względu na preferencje smakowe. Również dla niejadków oraz wszystkich, którzy przesadzają z sięganiem po produkty przetworzone w diecie, maślan sodu może być czynnikiem ratującym przewód pokarmowy i powiązane z nim systemy odpornościowy i nerwowy.

Dawkowanie zależne jest od celu stosowania maślanu, a także od kompozycji diety. Jeśli sięga się po maślan w celu zniwelowania skutków szkodliwej diety, wtedy dawki standardowe nie przekraczają 500 mg dziennie. W przypadku różnych chorób jelit zalecane może być nawet 1000 – 2000 mg, jednak należy to konsultować ze specjalistą lub specjalistami.

Źródła:

• Canani, R. B., Costanzo, M. D., Leone, L., Pedata, M., Meli, R., & Calignano, A. (2011). Potential beneficial effects of butyrate in intestinal and extraintestinal diseases. World journal of gastroenterology, 17(12), 1519–1528. https://doi.org/10.3748/wjg.v17.i12.1519
• Siddiqui, M. T., & Cresci, G. A. M. (2021). The Immunomodulatory Functions of Butyrate. Journal of inflammation research, 14, 6025–6041. https://doi.org/10.2147/JIR.S300989
• Bourassa, M. W., Alim, I., Bultman, S. J., & Ratan, R. R. (2016). Butyrate, neuroepigenetics and the gut microbiome: Can a high fiber diet improve brain health?. Neuroscience letters, 625, 56–63. https://doi.org/10.1016/j.neulet.2016.02.009
• Tilves, C., Yeh, H. C., Maruthur, N., Juraschek, S. P., Miller, E., White, K., Appel, L. J., & Mueller, N. T. (2022). Increases in Circulating and Fecal Butyrate are Associated With Reduced Blood Pressure and Hypertension: Results From the SPIRIT Trial. Journal of the American Heart Association, 11(13), e024763. https://doi.org/10.1161/JAHA.121.024763
• Krokowicz, L., Kaczmarek, B. F., Krokowicz, P., Stojcev, Z., Mackiewicz, J., Walkowiak, J., Drews, M., & Banasiewicz, T. (2014). Sodium butyrate and short chain fatty acids in prevention of travellers' diarrhoea: a randomized prospective study. Travel medicine and infectious disease, 12(2), 183–188. https://doi.org/10.1016/j.tmaid.2013.08.008
• Banasiewicz, T., Domagalska, D., Borycka-Kiciak, K., & Rydzewska, G. (2020). Determination of butyric acid dosage based on clinical and experimental studies - a literature review. Przeglad gastroenterologiczny, 15(2), 119–125. https://doi.org/10.5114/pg.2020.95556