Na co działa zielona herbata, dlaczego warto ją stosować?

O zielonej herbacie (Camellia sinensis L.) powiedziano i napisano już wiele, ale moim zdaniem ciągle za mało. W 2020 na jej temat pojawiło się w bazie danych Google ponad 61 tys. tekstów, w 2021 r. ponad 51 tys. artykułów, w 2022 r. ponad 31 tys. Najwyraźniej zielona herbata ma w sobie „coś”. Od dawna jest składnikiem wielu preparatów i nie stało się tak przypadkiem, od „spalaczy” przez kompleksowe adaptogeny, a skończywszy na kosmetykach.

Co wiemy o działaniu zielonej herbaty?

Ustalono, iż wpływa na układ sercowo-naczyniowy, stres oksydacyjny, odchudzanie (m.in. zwiększa spoczynkowy wydatek energetyczny, co ułatwia pozbywanie się tłuszczu), poprawia nastrój, moduluje funkcje poznawcze, chroni przed reaktywnymi formami tlenu (są jedną z przyczyn starzenia się tkanek).

W ostatnich latach odnotowano też działanie przeciwnowotworowe zielonej herbaty. Naukowcy nie wiedzą do końca, dlaczego zielona herbata działa tak dobrze, jednak mają na ten temat wiele teorii. Dużą rolę przypisuje się zawartości galusanu epigallokatechiny (EGCG) i innych przeciwutleniaczy. Reaktywne formy tlenu (w terminologii anglojęzycznej określane akronimem ROS) powstają w trakcie wysiłku fizycznego, ale nie tylko. Ich nadmierna „produkcja” powoduje uszkodzenia tkanek. Zjawisko odgrywa istotną rolę w patomechanizmie wielu procesów chorobowych (nowotworów, chorób sercowo-naczyniowych, schorzeń neurodegeneracyjnych, czy chorób o etiologii wirusowej, toksycznej lub zapalnej).

Żeby nie być gołosłownym, kwestię badali wielokrotnie również polscy naukowcy. Chcieli sprawdzić, czy suplementacja zieloną herbatą ma wpływ na insulinooporność i związane z tym ryzyko sercowo-naczyniowe, u otyłych pacjentów z nadciśnieniem. 56 otyłych, osób z nadciśnieniem zostało losowo przydzielone do otrzymywania 1 kapsułki z 379 mg ekstraktu z zielonej herbaty lub placebo. Obserwacje trwały 3 miesiące. Na początku i po 3 miesiącach leczenia sprawdzano parametry antropometryczne, ciśnienie krwi, stężenie lipidów, glukozy, kreatyniny, czynnika martwicy nowotworu α, białka C-reaktywnego, funkcje antyoksydacyjne ustroju, stężenie insuliny itd.

Efekty stosowania zielonej herbaty

1. Po 3 miesiącach suplementacji zieloną herbatą zarówno skurczowe, jak i rozkurczowe ciśnienie krwi było niższe w grupie, która otrzymywała ekstrakt.
2. Odnotowano spadek BMI oraz obwodu w pasie (o 0,5 cm) przy tym należy dodać, iż nie stosowano żadnej diety redukcyjnej, ani nie zwiększano aktywności fizycznej, dlatego ten wynik mógłby być o wiele lepszy. Jak na warunki eksperymentu, to zmiana jest znacząca. Najlepsze środki farmakologiczne są uzupełnieniem, a nie mają zastępować interwencji dietetyczno-treningowej.
3. Odnotowano poprawę profilu lipidowego (spadek LDL, wzrost HDL, spadek cholesterolu całkowitego).
4. Odnotowano spadek stężenia glukozy i insuliny (co również jest zaskakujące, biorąc pod uwagę niezmienioną dietę i brak aktywności fizycznej ukierunkowanej na redukcję. Świadczy o dużym potencjale antycukrzycowym ekstraktu z zielonej herbaty).
5. Zmniejszyła się oporność insulinowa.
6. Odnotowano spadek stanu zapalnego.
7. Zwiększyła się aktywność antyoksydacyjna ustroju.

Podsumowanie

Dzienna suplementacja 379 mg ekstraktu z zielonej herbaty korzystnie wpływa na ciśnienie krwi, insulinooporność, stan zapalny i stres oksydacyjny oraz profil lipidowy u pacjentów z nadciśnieniem związanym z otyłością. Należy pamiętać, iż zielona herbata ma uzupełniać, a nie zastępować trening fizyczny (aeroby, interwały, trening siłowy) oraz dietę. Najsilniejsze środki farmakologiczne nie mogą zastąpić zmian w stylu życia i aktywności. Cykl suplementacyjny warto uzupełnić kofeiną (3-5 mg na kg masy ciała dziennie) oraz białkiem serwatkowym (WPI, WPH, WPC). Wymienione środki działają synergistycznie do zielonej herbaty.

Referencje:

Bogdanski P, et al, Green tea extract reduces blood pressure, inflammatory biomarkers, and oxidative stress and improves parameters associated with in insulin resistance in obese, hypertensive patients. Nutr Res (2012), doi:10.1016/j.nutres.2012.05.007

de Faria N.C. i in. Acute green tea infusion ingestion effect on energy metabolism, satiety sensation and food intake: A randomized crossover trial https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2405457722000456

Cross sectional study of effects of drinking green tea on cardiovascular and liver diseases BMJ 1995; 310 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.310.6981.693 (Published 18 March 1995) Cite this as: BMJ 1995;310:693