Chociaż wydawać by się mogło, że okres potreningowy jest zawsze czymś przyjemnym, gdyż wydzielają się wtedy endorfiny, serotonina i kannabinoidy, to warto wiedzieć, że ukojenie po zaprzestaniu wysiłku nie przychodzi zawsze i bezwzględnie. Pewna część regularnie ćwiczących osób doznawać może przewlekłego i pogłębiającego się zmęczenia, któremu towarzyszy charakterystyczny „zjazd” energetyczny nawet po niezbyt obciążających treningach, co obniża jakość życia i wydajność w pracy, czy nauce.
Zmęczenie przez brak składników mineralnych, elektrolitów
Wykonywanie ćwiczeń fizycznych wywołuje nasilenie przemian metabolicznych, co wiąże się z zużywaniem substratów energetycznych i z czasem z nagromadzeniem niepożądanych związków ubocznych metabolizmu. Środowisko komórkowe ulega wtedy zakwaszeniu, co niekorzystnie wpływa na zdolności wysiłkowe, w tym na kurczliwość mięśni. Odbija się to zarówno na wydolności wytrzymałościowej, jak i siłowej. Stan ten pogarszają takie czynniki jak odwodnienie, a szczególnie niedobory elektrolitów w jadłospisach, takich jak magnez, potas, czy wapń.
Błędem prowadzącym do nadmiernego zmęczenia jest konsumowanie tych substancji odżywczych „na oko”, gdyż przy dużej częstotliwości i / lub intensywności treningów precyzyjny dobór diety ma bardzo duże znaczenie dla funkcjonowania wszystkich mięśni, w tym również serca. Spośród składników mineralnych, poza elektrolitami, nie sposób nie wspomnieć jeszcze o żelazie, które niezbędne jest dla transportu tlenu w organizmie za pośrednictwem hemoglobiny.
Zmęczenie przez brak białka
Zmęczenie związane z nieodpowiednim doborem i wysokością podaży składników odżywczych, poza przyczynami związanymi bezpośrednio ze skurczami mięśni, swoje źródło może mieć również bezpośrednio w układzie nerwowym. Pobudzanie mięśni odbywa się bowiem za pośrednictwem impulsów z układu nerwowego, do którego potrzebne są nie tylko wymienione wyżej elektrolity, ale również pochodzące z białek aminokwasy i peptydy, które uczestniczą w syntezie neuroprzekaźników.
Kiedy organizm zmaga się z niedoborami białka, nie jest w stanie wytwarzać związków zarówno pobudzających układ nerwowy do ćwiczeń, jak i tych, które pozwalają się zregenerować. Mowa tutaj m.in. o syntetyzowaniu dopaminy, czy noradrenaliny za pomocą tyrozyny, a także o aktywowaniu syntezy białek mięśniowych za pomocą leucyny.
Przemęczenie przez zły plan treningowy
Istnieje cienka granica pomiędzy pobudzaniem organizmu do rozwoju a działaniem na własną szkodę. Nawet najlepiej skonstruowana dieta nie pomoże, jeśli plan treningowy jest po prostu zbyt „przeładowany”. Nadmierne uczucie przemęczenia po treningach wywołane może być zbyt wysoką częstotliwością i długim czasem trwania ćwiczeń, a także mieszaniem różnych rodzajów aktywności fizycznej o skrajnie różnych charakterystykach wysiłku.
Próbowanie osiągania postępów w wielu dyscyplinach naraz może być zgubne, gdyż szansa na bycie uniwersalnym sportowcem trafia się raczej wybitnym jednostkom i dążenie do tego za wszelką cenę może doprowadzić do wypalenia i zniechęcenia, które często może być mylone ze zmęczeniem i sennością. Dodatkowym czynnikiem potęgującym uczucie przemęczenia może być tutaj nadużywanie substancji stymulujących układ nerwowy przed treningami i w ciągu dnia.
Przemęczenie związane z chorobami
Dobra dieta oraz plan treningowy w niektórych przypadkach mogą okazać się niewystarczające do uzyskania dobrego samopoczucia. Nadmierne zmęczenie powodować mogą bowiem niektóre poważnie zagrażające życiu schorzenia, takie jak choroby nowotworowe (np. szpiku), czy zaburzenia genetyczne (np. dystrofie) oraz psychiczne (np. depresja). Problem sprawiać mogą również alergie, problemy trawienne, przewlekły ból, czy bezsenność. Są to choroby, w których styl życia może się przyczynić do spowolnienia, zahamowania, lub nawet remisji, zatem niezależnie od przyczyny przemęczenia i senności warto skupić swoją uwagę na indywidualnie dobranych jadłospisach i ćwiczeniach.
